วันนี้ (30 ตุลาคม) ที่วัดไร่ขิง พระอารามหลวง อ.สามพราน จ.นครปฐม สมเด็จพระวันรัต เจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศวิหาร ผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนเจ้าคณะใหญ่คณะธรรมยุต เป็นประธานมอบคำสั่งสมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ เจ้าอาวาสวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ ในฐานะประธานอำนวยการโครงการหมู่บ้านรักษาศีล 5 แต่งตั้งคณะกรรมการขับเคลื่อนโครงการสร้างความปรองดองสมานฉันท์โดยใช้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา “หมู่บ้านรักษาศีล 5” ทั้งในส่วนกลางและภาคการปกครอง
โดยมีพระพรหมเสนาบดี เจ้าอาวาสวัดปทุมคงคา ได้รับแต่งตั้งเป็นประธานกรรมการขับเคลื่อนโครงการฯ พระเทพศาสนาภิบาล รองเจ้าคณะจังหวัดนครปฐม เจ้าอาวาสวัดไร่ขิง เป็นรองประธานกรรมการฯ
และแต่งตั้งประธานคณะกรรมการระดับหน ดังนี้ หนกลาง พระพรหมกวี เจ้าอาวาสวัดกัลยาณมิตร เป็นประธาน หนใต้ พระธรรมวิมลโมลี เจ้าอาวาสวัดไตรธรรมาราม จ.สุราษฎร์ธานี เป็นประธาน หนเหนือ พระพรหมมงคล เจ้าอาวาสวัดพระธาตุศรีจอมทอง จ.เชียงใหม่ เป็นประธาน และหนตะวันออก พระธรรมมังคลาจารย์ เจ้าอาวาสวัดโสธรวราราม จ.ฉะเชิงเทรา เป็นประธาน ทั้งนี้เพื่อให้โครงการฯ เป็นไปอย่างต่อเนื่อง ตามแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ของสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ(พศ.)
โอกาสนี้ สมเด็จพระวันรัต กล่าวสัมโมทนียกถาต่อที่ประชุมเชิงวิชาการ เพิ่มประสิทธิภาพและสรุปผลการดำเนินงานโครงการสร้างความปรองดองสมานฉันท์ โดยใช้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา “หมู่บ้านรักษาศีล 5” ประจำปี 2561 ว่า หลักการของศีล 5 มีคนรู้จักกันมานานแล้ว หลักของศีล 5 คืออะไร อยู่ที่ไหน จะทำอย่างไร และจะมีประโยชน์อย่างไรกับใคร หรือถ้าเข้าใจแล้ว เข้าใจอย่างไร ส่วนใหญ่แล้วมักจะพูดแต่เรื่องสูงๆ ทั้งนั้น จะพูดเรื่องพื้นๆ แทบไม่มี จึงไม่ค่อยเป็นประโยชน์ มีงานการกุศลก็มักขอรับศีลกัน รับไปแล้วได้อะไร ก็เหมือนเดิมรับไปแล้วก็ไม่ได้อะไร เหมือนบันได 10 ขั้น เราสอนขั้นที่ 10 เหมือนพาคนก้าวไปขั้นที่ 10 ก้าวสูงเกินไป ไม่เคยสอนให้ก้าวจากขั้นที่ 1 จึงอยากพูดเรื่องการสอนศีล 5 เมื่อก้าวขึ้นขั้นที่ 1 ไปแล้วค่อยก้าวต่อๆ ไป ขั้น 2 3 4 เช่นเดียวกับการเรียนชั้นประถม 1 ต้องเรียนชั้นเตรียมก่อน หลักธรรมของพระพุทธเจ้ามีเบื้องต้น มีท่ามกลาง มีสูงสุด ถ้าเราสอนขั้นสูงสุดมันก็ไปไม่ได้ หลักธรรมที่เปรียบกับมหาสมุทรก็ต้องมีชายฝั่ง เราต้องฝึกไปตามลำดับ ถ้าจะสอนคนให้ว่ายน้ำเป็น ก็ต้องฝึกตั้งแต่ชายฝั่ง อยู่ดีๆ จับไปโยนกลางทะเลก็ตาย ศีล 5 คืออะไรต้องบอกให้เขาเข้าใจ คำว่าศีลนั้นเป็นภาษาของพระพุทธเจ้า ศีลแปลว่าปรกติ การรักษาศีลคือการรักษาปรกติ มีปรกติของความเป็นคน พระพุทธเจ้าท่านเรียกว่าศีล ท่านสอนให้รักษา ไม่ใช่ให้ไปขอหรือไปหาที่ไหน สิ่งที่ต้องรักษาคือของที่มีอยู่แล้ว ไม่มีจะไปรักษาอะไร ไม่ใช่ไปขอกับพระ ไม่ใช่สิ่งที่ขอกันได้ ให้รักษาความปรกติของตัวเอาไว้ ความปรกติของมนุษย์บัณฑิตท่านว่ามี 5 อย่าง ภาษาพระพุทธเจ้าท่านเรียกว่าปานาติปาตา คือไม่เบียดเบียนกันทางชีวิต และร่างกายต่อกัน ความปรกตินี้มีด้วยกันทุกคนไม่ต้องไปขอใครที่ไหน ดังนั้นจึงต้องรักษาของที่มีอยู่แล้ว ถ้าทำร้ายกันก็ทำลายความปรกติของตน การโกหกเหลวไหล ด่าว่ากัน ก็เป็นการผิดปรกติของคน คนปรกติเขาไม่ทำกัน เพราะฉะนั้นต้องบอกความปรกติของคนให้ได้ บางคนคิดว่าศีลอยู่ที่วัดจึงต้องเข้าวัดรักษาศีล โครงการศีล 5 ต้องช่วยกันบอกว่าศีลอยู่ที่เรา ไม่ต้องไปหาที่ไหน การขอศีลเป็นศาสนพิธี เป็นขนบธรรมเนียม เป็นการปฏิญาณว่าเราจะรักษาศีลให้ได้ ให้เข้าใจว่าศีลมีอยู่ที่ตัวคนทุกคน พอเกิดมาเราก็มีศีล 5 แล้วพระพุทธเจ้าท่านก็สอนให้รักษาศีล รักษาสิ่งที่เรามีอยู่แล้ว การรักษาก็ต้องสังวรระวังสิ่งที่จะมากระทบอายตนะ 5 ที่จะทำให้คนผิดปกติได้ ดังนั้นจึงมีสังวร มีเจตนา มีความคิด เพื่อการรักษาปรกติของเราไว้ให้ได้
สมเด็จพระวันรัต กล่าวด้วยว่า ทหารก็มีปรกติของทหาร เพชฌฆาตในเรือนจำก็มีปรกติ ชาวประมงก็มีปรกติ ชาวบ้านก็มีปรกติของชาวบ้าน ถ้าปลวกเข้ามาในบ้านก็เอายาฉีดปลวกมาฉีด ไม่ผิดปรกติ ทหารฆ่าข้าศึกก็ไม่ผิดปรกติ เพชฌฆาตในเรือนเรือนจำ นักโทษเขาถูกตัดสินให้ประหารชีวิตก็ไม่ผิดปรกติ ชาวประมงออกจับปลาก็ไม่ผิดปรกติ บาปนั้นอยู่ที่ใจ ให้รักศีลตามฐานะของตน ชาวประมงจับปลาจะบาปมากบาปน้อยต้องสอนให้เขาเข้าใจ ทุกอย่างอยู่ที่ใจ การรักษากายวาจาใจให้เรียบร้อยชื่อว่าศีล ถ้าเพียงกายกับวาจาบาปไม่ได้ บาปได้ด้วยใจมีเจตนา กรรมต้องมีเจตนาถึงจะเป็นกรรม การรักษาศีลให้บริสุทธิ์ก็ยังมีบาปอยู่ เหมือนกับพระรักษาศีล 227 บริบูรณ์แล้ว ถามว่ามีบาปไหม มี ถ้าบังเอิญไปเหยียบสัตว์ถึงตายก็ไม่บาปเพราะใจไม่มีเจตนา ให้แยกแยะศีลกับบาปให้ได้ อธิบายให้ญาติโยมเขาเข้าใจว่าบาปนั้นอยู่ที่ใจไม่ได้อยู่ที่ศีล ศีลก็ศีล บาปก็บาป เรื่องชาวประมงจับปลาจะบาปหรือไม่อยู่ที่เจตนา สรุปว่าการรักษาศีลต้องไม่ผิดระเบียบของสังคม ในฐานะที่เราเป็นคนไทย เมืองไทยมีกฎหมายมีระเบียบ อย่าทำผิดระเบียบสังคมหรือกฎหมายบ้านเมือง ปลวกขึ้นบ้านไล่ปลวกไม่ผิดระเบียบสังคม ไม่ผิดกฎหมาย การรักษาศีล 5 ข้อ เป็นการรักษาศีลขั้นต่ำที่สุด ต้องรักษาไม่ให้ผิดระเบียบของสังคม ไม่ผิดกฎหมายบ้านเมือง อย่างชาวประมงถ้าจับปลาในเขตหวงห้ามก็ผิดกฎหมาย ผิดศีลด้วยผิดกฎหมายด้วย ถ้าไม่ออกจับปลาก็ผิดระเบียบสังคม ต้องสอนให้เข้าในว่าศีลคืออะไร ศีลคือปรกติของคน ต้องสอนให้รักษาไว้ อย่าให้ผิดปรกติ
ทั้งนี้การประชุมทางวิชาการฯในภาคเช้า พระศรีสมโพธิ และพระสุธีรัตนบัณฑิต ร่วมอภิปรายเรื่อง แนวทางการขับเคลื่อนโครงการ “หมู่บ้านรักษาศีล 5” จากนั้น น.อ.หญิง ดร.ชญาดา เข็มเพชร ผอ.อำนวยความยุติธรรม ปรองดองสมานฉันท์และบูรณาการมวลชนเพื่อความมั่นคง ร่วมกับ พันเอก ดร.โอภาส จันทร์อุดม หน.แผนส่วนอำนวยความยุติธรรม ปรองดองสมานฉันท์และบูรณาการมวลชน กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร (กอ.รมน.) บรรยายพิเศษเกี่ยวกับบทบาทและภารกิจในการบูรณาการโครงการ “หมู่บ้านรักษาศีล 5”
