….กำไลสำริด-กระดิ่งสำริด-ภาชนะดินเผา-ช้อนดินเผา-หินดุดินเผา-ลูกกลิ้งดิน เผยเป็นโบราณวัตถุยุคก่อนประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมบ้านเชียง อายุ 1,500-2,500ปี กรมศิลปากร เตรียมนำจัดนิทรรศการ-จัดแสดง ให้ประชาชนศึกษาเรียนรู้
วันนี้ (17 มกราคม 2562) ณ ห้องดอกไม้สด สำนักหอสมุดแห่งชาติ นายวีระ โรจน์พจนรัตน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม (รมว.วธ.) เป็นประธานพิธีส่งมอบ-รับมอบโบราณวัตถุและศิลปวัตถุจากสหรัฐอเมริกากลับคืนสู่ประเทศไทย โดยนางรุยาภรณ์ สุคนธทรัพย์ รองอธิบดีกรมสารนิเทศ กระทรวงการต่างประเทศ (กต.) เป็นผู้แทนมอบโบราณวัตถุและศิลปวัตถุจำนวน 46 รายการ ให้แก่นายอรุณศักดิ์ กิ่งมณี รองอธิบดีกรมศิลปากร ซึ่งโบราณวัตถุและศิลปวัตถุที่ได้รับมอบคืนในครั้งนี้ ประกอบด้วย โบราณวัตถุ วัฒนธรรมบ้านเชียงเป็นส่วนใหญ่ เช่น ภาชนะดินเผา ทั้งภาชนะลายเชือกทาบประดับด้วยเส้นนูน บ้านเชียงสมัยต้น อายุ 3,000–4,000 ปี และภาชนะลายเขียนสีแดง บ้านเชียงสมัยปลาย อายุ 1,800–2,300 ปี เครื่องใช้ดินเผาประเภทช้อน ลูกกลิ้งสำหรับทำให้เกิดลาย และเบ้าหลอมโลหะรวมทั้งเครื่องประดับสำริดประเภทกำไล บ้านเชียง สมัยปลาย อายุประมาณ 1,800–2,300 ปี ส่วนโบราณวัตถุที่เหลือเป็นภาชนะดินเผาทั้งแบบมีลายและไม่มีลายที่พบได้ทั่วไปตามภาคต่างๆ ของประเทศไทย ที่น่าสนใจ คือ หินดุทำด้วยดินเผา ซึ่งเป็นอุปกรณ์ในการขึ้นรูปภาชนะดินเผา โดยมีนายกฤษศญพงษ์ ศิริ ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม ผู้บริหารกระทรวงวัฒนธรรม และผู้แทนหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เข้าร่วม
นายวีระ กล่าวว่า คณะกรรมการติดตามโบราณวัตถุของไทยในต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศไทยได้รับแจ้งจากกรมสารนิเทศ กต. ว่ามีชาวต่างชาติและคนไทยในสหรัฐอเมริกา มีความประสงค์ส่งคืนโบราณวัตถุที่มีแหล่งกำเนิดในประเทศไทย 2 ราย รวมทั้งหมด 46 รายการ ได้แก่ รายที่ 1 ชาวอเมริกันส่งคืนโบราณวัตถุ 19 รายการ ซึ่งเป็นโบราณวัตถุที่บิดาของสามีเป็นผู้สะสมโบราณวัตถุเมื่อครั้งเป็นนักการทูตสหรัฐฯ ประจำกรุงจาการ์ตา โดยโบราณวัตถุยุคสมัยต่างๆ ได้แก่ ยุคก่อนประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมบ้านเชียง อายุประมาณ 1,500 – 2,500 ปี และยุคก่อนประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมบ้านเชียง สมัยปลาย อายุประมาณ 1,800 – 2,300 ปี และรายที่ 2 ชาวไทยที่อาศัยในสหรัฐอเมริกา ส่งคืนโบราณวัตถุ 27 รายการ โดยโบราณวัตถุดังกล่าวได้รับมอบจากทายาทผู้ครอบครอง ซึ่งถึงแก่กรรมแล้วและเป็นโบราณวัตถุที่นำออกมาจากประเทศไทยเมื่อประมาณ 40 ปีที่แล้ว
สำหรับโบราณวัตถุและศิลปวัตถุที่ ชาวอเมริกันส่งคืนโบราณวัตถุ 19 รายการ ส่วนใหญ่เป็นโบราณวัตถุในยุคก่อนประวัติศาสตร์ อายุ 2,000-3,000 ปี และบางรายการอยู่ในยุคก่อนประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมบ้านเชียง สมัยต้น อายุ 3,000-4,300 ปี ได้แก่ กำไลสำริด 4 รายการ, กระดิ่งสำริด 1 รายการ, ภาชนะดินเผา 8 รายการ, ภาชนะดินเผาขูดขีดผสมการระบายสีแดง 1 รายการ, ภาชนะดินเผาลายเชือกทาบประดับด้วยเส้นนูน 1 รายการ, ภาชนะดินเผาเขียนสี 1 รายการและลูกกลิ้งดิน 3 รายการ ส่วนโบราณวัตถุและศิลปวัตถุที่ชาวไทยในสหรัฐอเมริกาส่งคืนกลับสู่ประเทศไทย 27 รายการ ได้แก่ ภาชนะดินเผาทรงพาน 1 รายการ, ภาชนะดินเผา 22 รายการ, ช้อนดินเผา 1 รายการ เบ้าดินเผา 1 รายการ, หินดุดินเผา 2 รายการ
รมว.วธ. กล่าวอีกว่า หลังจากที่กรมศิลปากร รับมอบโบราณวัตถุและศิลปวัตถุทั้ง 46 รายการแล้ว จะดำเนินการจัดทำทะเบียนบัญชีทรัพย์สินของแผ่นดิน ส่วนโบราณวัตถุและศิลปวัตถุที่เสียหายหรือเสื่อมสภาพ จะซ่อมสงวนรักษาตามหลักการอนุรักษ์และนำเก็บรักษาไว้ที่คลังกลาง พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ จ.ปทุมธานี รวมทั้งจะจัดนิทรรศการและจัดแสดงเพื่อเป็นประโยชน์ให้แก่นักเรียน นักศึกษาและประชาชนได้ชมและศึกษาหาความรู้
สำหรับสถิติการส่งมอบคืนโบราณวัตถุและศิลปวัตถุจากต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศ ในช่วงรัฐบาล พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ตั้งแต่ปี 2557-ปัจจุบัน ทั้งหมด 8 ครั้ง จากสหรัฐอเมริกา 7 ครั้งและออสเตรเลีย 1 ครั้ง รวมโบราณวัตถุที่ได้รับคืน ทั้งหมด 751รายการ อย่างไรก็ตาม รัฐบาลพลเอกประยุทธ์ ให้ความสำคัญในเรื่องการติดตามโบราณวัตถุที่ถูกลักลอบนำออกนอกประเทศไทยไปยังประเทศต่างๆ จึงแต่งตั้งคณะกรรมการติดตามโบราณวัตถุของไทยในต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศไทย โดยมี รมว.วธ. เป็นประธานและคณะกรรมการประกอบด้วยผู้ทรงคุณวุฒิ นักวิชาการ และผู้แทนหน่วยงานที่เกี่ยวข้องขึ้นเป็นครั้งแรก
ด้านกรมสารนิเทศ กต. เปิดเผยว่า รัฐบาลพลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา ตระหนักในคุณค่าความสำคัญของโบราณวัตถุ จึงแต่งตั้งคณะกรรมการติดตามโบราณวัตถุของไทยในต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศไทย เพื่อตรวจสอบ พิจารณาติดตามและขอคืนมาเป็นสมบัติและมรดกทางวัฒนธรรมของชาติต่อไป โดยได้มอบหมายให้กรมสารนิเทศ กต. และกรมศิลปากร วธ. เป็นหน่วยงานหลักร่วมกันดำเนินการภารกิจสำคัญนี้ ส่วนในการรับมอบนั้น ในเดือนสิงหาคม 2561 กรมสารนิเทศ แจ้งข่าวพร้อมขอความอนุเคราะห์ให้กรมศิลปากรตรวจสอบแหล่งที่มาของโบราณวัตถุ จำนวน 16 รายการ ของชาวอเมริกันรายหนึ่ง และโบราณวัตถุ จำนวน 22 รายการ ของชาวไทยรายหนึ่งในสหรัฐอเมริกา ซึ่งประสงค์จะส่งกลับคืนสู่ประเทศไทย โดย Dr. Joyce White ผู้อำนวยการ Institute For Southeast Asia Archaeology มหาวิทยาลัยเพนซิวาเนีย และผู้เชี่ยวชาญด้านวัฒนธรรมบ้านเชียง ได้พิจารณาตรวจสอบเบื้องต้นแล้ว ว่าเป็นโบราณวัตถุยุคก่อนประวัติศาสตร์ของไทย ซึ่งต่อมาที่ประชุมคณะอนุกรรมการด้านวิชาการเพื่อติดตามโบราณวัตถุของไทยในต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศไทย เมื่อเดือนตุลาคม 2561 ที่ประชุมมีมติเห็นสมควรรับคืน เพราะเป็นวัตถุโบราณยุคก่อนประวัติศาสตร์ที่มีแหล่งกำเนิดในประเทศไทย ส่วนใหญ่เป็นแบบวัฒนธรรมบ้านเชียง
ต่อมา กรมศิลปากร จึงขอความอนุเคราะห์จาก กต. โดยเฉพาะกรมสารนิเทศ สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงวอชิงตัน และสถานกงสุลใหญ่ ณ นครชิคาโก เป็นผู้แทนรัฐบาลไทยในการประสานผู้มอบ เป็นผู้แทนรับมอบ และจัดส่งโบราณวัตกุดังกล่าวผ่านช่องทางการทูตเข้ามายังประเทศไทย โดยโบราณวัตถุมาถึง กต. เมื่อเดือนธันวาคม 2561 ซึ่งโบราณวัตถุเหล่านี้ แม้ไม่ทราบแหล่งที่พบแน่ชัด แต่สามารถบอกเรื่องราววิถีชีวิต ประเพณี พิธีกรรม ตลอดจนความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี อันเป็นภูมิปัญญาของคนยุคก่อนประวัติศาสตร์ ซึ่งปรากฏบนผืนแผ่นดินไทยชัดเจน นับว่ามีคุณค่า ความสำคัญ และประโยชน์ทางวิชาการโบราณคดีและประวัติศาสตร์ศิลปะ เมื่อกรมศิลปากรได้รับมอบแล้ว จะดำเนินการจัดทำทะเบียนบัญชีเป็นทรัพย์สินของแผ่นดินต่อไป
