ในรอบปี 2560 มีเรื่องราวเกิดขึ้นมากมาย ที่นักรณรงค์ลดปัญหาจากเครื่องดื่มแอลกอออล์ เช่น สำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า(สคล.) เครือข่ายเยาวชนป้องกันนักดื่มหน้าใหม่ เครือข่ายรณรงค์ป้องกันภัยแอลกอฮอล์(ครปอ.) เครือข่ายเยาวชนลดปัจจัยเสี่ยง ที่ช่วยกันเฝ้าระวัง มุ่งมั่นปกป้องชีวิต ทรัพย์สิน สุขภาพของเด็ก เยาวชน และประชาชนทั่วไป เพื่อไม่ให้ตกเป็นเหยื่อน้ำเมาอันเป็นบ่อเกิดแห่งหายนะที่ร้ายแรง
เริ่มกันที่ข่าวแรก ช่วงของการเดินทางในเทศกาลปีใหม่ 2560 เกิดสูญเสียมากกว่าปี 59 ตาย 478 ราย เจ็บ 4,128 ราย สาเหตุหลักยังคงเป็นน้ำเมา ครองแชมป์เช่นเดิม ข่าวที่ 2 ยังอยู่ในต้นๆ ปีในช่วงเดือนมีนาคม 2 บริษัทน้ำเมามุ่งทำตลาด โปรโมทสินค้าเหล้า-เบียร์ จงใจใช้โลโก้น้ำและโซดา ให้ใกล้เคียงโลโก้เบียร์ ซึ่งมีเจตนาโฆษณาแฝง ทำให้เกิดความเข้าใจผิด โดยหลีกเลี่ยง พ.ร.บ. ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ข่าวที่ 3 เดือน พ.ค. หนุ่มเมาขาดสติ ซิ่งรถพุ่งชน ดับ 4 ศพ เจ็บสาหัสอีก 6 คน ในจังหวัดตรัง ทราบภายหลังว่าเป็นตำรวจและกู้ภัยที่กำลังช่วยเหลืองานอุบัติเหตุอยู่ กลับต้องโดนคนเมาแล้วขับชนซะเอง
ข่าวที่ 4 เดือน ก.ค. กรณีที่มีดารา-เน็ตไอดอล มากหน้าหลายตา เดินเรียงแถวเข้าสน. เมื่อถูกเชิญตัวมาสอบสวนเกี่ยวกับการโพสต์รูปเหล้า-เบียร์ลงในสื่อโซเซียล ซึ่งผิดพ.ร.บ.คุมเหล้า มาตรา 32 ระบุว่าห้ามโฆษณา อวดอ้างสรรพคุณ หรือชักจูงใจให้ผู้อื่นดื่ม โดยตรงหรือทางอ้อม ไม่จำเป็นต้องคนดังก็โดนจับได้
ข่าวที่ 5 เดือน ต.ค. นักวิชาการระดับโลกอึ้ง! ไทยเป็นประเทศแรกที่ยอมให้ร้านสะดวกซื้อ มีตู้อัตโนมัติกดเบียร์ สนง.ควบคุมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ฯ ฟันเซเว่นฯ และแฟมมิรี่ มาร์ท ขายเบียร์สดผิดกฎหมาย ซึ่งทาง บริษัททั้ง 2 ได้ยุติการขายครั้งนี้ลงแล้วและทางกระทรวงสาธารณสุขจะได้ปรับกฎหมายให้ชัดเจนขึ้น ข่าวที่ 6 เดือน พ.ย. เครือข่ายเฝ้าระวังธุรกิจแอลกอฮอล์ รวมพลังต้านห้างฯ ใหญ่ ดิ้นขอลดขอบเขตโซนนิ่ง ห้ามมีร้านเหล้าใกล้สถานศึกษา ตาม ม.๔๔ ของ คสช. ซึ่งอาจทำให้นักดื่มหน้าใหม่เพิ่มขึ้น แกนนำ นศ.เครือข่ายต้านน้ำเมา จี้ คสช. สกัด “เซ็ลทรัลนครราชสีมา” เปิดลานเบียร์ ธ.ค.นี้ แฉปมวิ่งขอผู้ว่าฯ ซึ่งควรระมัดระวังไม่ให้ถูกกล่าวหาว่า ทำเพื่อธุรกิจขนาดใหญ่ ทางด้านกรมสรรพสามิตยืนยันรายใหม่ไม่มีโอกาสได้แจ้งเกิดแน่นอน สวมสิทธิ์ร้านค้าเดิมในเขตโซนนิ่งไม่ได้เด็ดขาด
ข่าวที่ 7 ยังอยู่ในเดือน พ.ย. จากกรณีแชร์สนั่น!! (คลิป) นพ.กระทรวงสาธารณสุข ขับรถชน รปภ. อย่างจัง จนร่างมุดเข้าใต้ท้องรถถูกลากไปไกล 20 เมตร บาดเจ็บอาการสาหัส เมื่อตรวจสอบวงจรปิดจับภาพนาทีเกิดเหตุไว้ได้ และปฏิเสธการตรวจวัดแออกอฮอล์ ผลการตัดสินมี 2 ข้อกล่าวหา เมาแล้วขับ และขับรถโดยประมาท เป็นเหตุให้ผู้อื่นได้รับบาดเจ็บ ข่าวที่ 8 ในเดือนเดียวกัน ซูเปอร์โพล เผยผลสำรวจ “โพลเหล้ากับเทศกาลหน้าหนาว” พบเยาวชนอายุไม่เกิน 20 ปี กว่า 1 ใน 3 หรือร้อยละ 33.9 และผู้ใหญ่มีอยู่ร้อยละ 36.8 ชวนกันดื่มเหล้า ส่งท้ายเทศกาลปีเก่า ต้อนรับปีใหม่ ข่าวที่ 9 เดือน ธ.ค. เกิดเทรนด์ใหม่ขายเบียร์เดลิเวอรี่ เพียบ เครือข่ายงดเหล้า เตือนระวังเสี่ยงผิดกฎหมายหลายข้อ เนื่องจากขายผ่านอินเทอร์เน็ต หรือการโทรศัพท์สั่ง ซึ่งต้องดูใบอนุญาตขายสุราและ การขายในลักษณะนี้ไม่สามารถควบคุมเวลาและอายุผู้ซื้ออายุต่ำกว่า 20 ปีบริบูรณ์ได้ ซึ่งกำหนดว่าให้ขายได้คือ 11.00-14.00 น. และ 17.00-24.00 น. อีกทั้งยังอาจผิดเรื่องการโฆษณาด้วย และการขายออนไลน์มักจัดโปรโมชั่นเสริม ลด แลก แจก แถม ซึ่งผิดกฎหมาย
ข่าวที่ 10 เมื่อปลายเดือน ธ.ค. เครือข่ายนักวิชาการเฝ้าระวังปัญหาเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เผยผลวิจัยและผลกระทบที่เกิดจากลานเบียร์ พบว่านักเรียน ม.ปลาย 1 ใน 3 หรือร้อยละ 34 เคยไปลานเบียร์ ร้อยละ 80.1 ดื่มเดือนละ 2-3 ครั้ง มีพฤติกรรมการดื่มเป็นกลุ่มๆ มีกิจกรรมบันเทิง เช่น ดนตรี ซึ่งทำให้ดื่มมากกว่าปกติ 2-3 เท่า และมีความเชื่อว่าดื่มแล้วทำให้สนิทกันมากขึ้น ทั้งนี้ จากการตรวจลานเบียร์ พบการกระทำผิด 3 ประเด็น คือ ผิดเรื่องการจัดโปรโมชั่น ส่งเสริมการขาย ลดแลก แจกแถม ผิดมาตรา 30 ผิดโฆษณา ประชาสัมพันธ์ ส่งเสริมการตลาด มาตรา 32 และผิดจำหน่ายให้เด็กอายุต่ำกว่า 20 ปี ตามมาตรา 29 ดังนั้นลานเบียร์จึงเข้าข่ายเป็นการสื่อสารการตลาดที่ผิดตามพ.ร.บ.อย่างชัดเจน ที่สำคัญคือเป็นการเร่งผลิตคนเมาลงมาอยู่บนถนนในช่วงที่ทุกฝ่ายกำลังพยายามลดอุบัติเหตุ ลดการตาย หรือบาดเจ็บกัน
ถึงแม้ว่าจะเกิดข่าวร้ายขึ้นแต่ก็ยังมีเรื่องราวและกิจกรรมดีดีที่เกิดขึ้น สำหรับปี 2560 ที่ผ่านมาเช่นกัน เริ่มกันที่ข่าวแรก คสช. ประกาศมาตรการเพิ่มประสิทธิภาพความปลอดภัยการจราจร เทศกาลสงกรานต์ เดือนเมษายน ปี 2560 เผยสถิติยึดรถ ดื่มแล้วขับไว้แล้ว 6,544 คัน ยอดสูงกว่าปีที่แล้ว ทั้งนี้พบว่าประชาชนได้เพิ่มความระมัดระวังในการขับขี่และปฏิบัติตามคำแนะนำของเจ้าหน้าที่เป็นอย่างดี ต่อมาเมื่อวันที่ 4 พฤษภาคม 2560 เว็บไซต์ราชกิจจานุเบกษา เผยแพร่กฎกระทรวง ฉบับที่ 21 (พ.ศ.2560 ) ออกตามความในพระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ. 2522 พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ลงนามบังคับใช้แล้ว ผู้ขับขี่อายุไม่ถึง 20 ปี มีแอลกอฮอล์เกิน 20 มก. ถือว่าเมา
มาถึงข่าวดีๆ ข่าวที่ 2 วันที่ 5 มิ.ย. มีพิธีมอบรางวัล “STOPDRINK AWARD 2017” พื้นที่เล่นน้ำปลอดเหล้าให้เจ้าภาพที่สร้างพื้นที่เล่นน้ำปลอดภัยในช่วงเทศกาลสงกรานต์ จากนั้น 25 มิถุนายน จัดเสวนา “เมาเกลื่อนเมือง เรียนรู้จาก UK” ตีแผ่ผลกระทบจากเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ผ่านการชมภาพยนต์ A Royal Hangover หวังผู้มีอำนาจแก้ปัญหาจริงจัง ข่าวที่ 3 ก.ค. เข้าสู่เทศกาลแห่งการงดเหล้าเข้าพรรษา นายกฯ ออกมาชวนงดเหล้าเข้าพรรษารักษาศีล 5 ด้านสสส.- เครือข่ายงดเหล้า จัดพิธีปฏิญาณตนเลิกเหล้าตลอดชีวิต เปิดตัวชมรมคนหัวใจเพชรทุกจังหวัดทั่วประเทศ เชิดชูเกียรติคนหัวใจหิน สู่คนหัวใจเพชร จิตอาสาทำดีเพื่อพ่อถวายเป็นพระราชกุศลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 เพื่อถวายเป็นพระราชกุศล ทั้งนี้กิจกรรมปฏิญาณตนและเชิดชูเกียรติฯ ได้จัดขึ้น โดยพร้อมเพรียงกันทั่วประเทศ
ข่าวที่ 4 ฤดูกาลแห่งเทศกาลพักตับในเดือนกรกฎาคม.-ตุลาคม ยังเกิดกิจกรรมดีๆ อาทิ กิจกรรมดื่มนมชมบอล ในช่วงแข่งขันฟุตบอลซีเกมส์ 2017 ในทุกภูมิภาค จนเกิดกระแส Drink revolution Thailand กิจกรรมชวนกัน “ปฏิวัติการดื่ม” หรือ “การเปลี่ยนแปลงการดื่ม” และมีกิจกรรมเดิน-วิ่ง SDN Run for Friends 2017 ชวนคนไทยพักตับ รักษ์สุขภาพต่อ พร้อมรับบุญ เพื่อตั้งกองทุนฯ ส่งต่อการช่วยเหลือเด็ก-เยาวชน และครอบครัว ที่ได้รับผลกระทบจากน้ำเมาอีกด้วย ข่าวที่ 5 วันที่ 19 ก.ค. ภาครัฐขยับจัดการสังคม รมว.ศธ. ออกมาตรการสั่งการให้สถานศึกษาทุกแห่งปลอดเหล้าและบุหรี่แบบ 100% โดยผู้บริหารและครูจะต้องเป็นตัวอย่างที่ดีให้แก่นักเรียนห้ามสูบบุหรี่หรือดื่มเหล้าในสถานศึกษาให้เด็กเห็นอย่างเด็ดขาด และวันที่ 1 ส.ค. กทม.ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดโซนนิ่งพื้นที่ร้านเหล้าควบคุมสถานที่จำหน่ายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ใกล้สถานศึกษาทั่วกรุง รวมจำนวนทั้งสิ้น 1,027 โซน ข่าวที่ 6 กรมสรรพสามิตปรับโครงสร้างภาษีเหล้า-เบียร์ มีผลให้ราคาสุรากลั่นสูงขึ้น หากเหล้าที่มีดีกรีสูงๆ ก็ต้องเสียภาษีมากตามมูลค่า ซึ่งมีการบังคับใช้แล้วตั้งแต่วันที่ 16 ก.ย.60 ทั้งนี้เน้นให้ความสำคัญกับเรื่องสุขภาพของประชาชนมากขึ้น ข่าวที่ 7 เมื่อผู้ใหญ่ในบ้านเมืองขยับ นักรณรงค์ก็ต้องยิ่งกระจายตัวเร่งออกรณรงค์สร้างกิจกรรม สนุกได้ไร้แอลกอฮอล์ กับโรงเรียนมัธยมต่างๆ “เล่นกันมันยกโรง” ต่อด้วยกิจกรรมกีฬาสร้างแรงบัลดาลใจ และนันทนาการ อีกด้วย
ข่าวที่ 8 วันที่ 2 พ.ย. เข้าสู่ประเพณีลอยกระทงที่ผ่านมานายกรัฐมนตรีระบุ ขอให้จัดงานลอยกระทงตามพอสมควร เพื่อรักษาประเพณีอันดีเอาไว้ ขณะที่สนง.ตำรวจแห่งชาติ วางมาตรการ “3 ห้าม 3 ควร 3 ไม่” ซึ่งห้ามดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์บนทางในขณะขับขี่ หรือโดยสารบนรถเพื่อดูแลความปลอดภัยช่วงงานวันลอยกระทง ข่าวที่ 9 วันที่ 21 ธ.ค. 4 บริษัทขายเหล้า-เบียร์ยื่นฟ้องให้ยกเลิกประกาศคุมแอลกอฮอล์แต่ศาลปกครองกลางชี้กรรมการควบคุมแอลกอฮอล์มีอำนาจออกประกาศโดยไม่ขัดก.ม. ห้ามใช้ข้อความอวดสรรพาคุณ และในช่วงปีใหม่ กรมสรรพสามิตสั่งคุมเข้มช่วงเทศกาลส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ ลงพื้นที่ตรวจลานเบียร์-สถานบันเทิง รับลมหนาว โดยไม่มีใบอนุญาตและห้ามขายผิดที่ด้วย
ข่าวที่ 10 จากวลีเด็ด “ให้เหล้าเท่ากับแช่ง” ที่สังคมไทยตื่นตัวและหันมามอบของขวัญเพื่อสุขภาพกันมาก และยังมีการรวมพลังของหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน ฝ่ายสงฆ์ รับลูกประกาศจัดกิจกรรมสวดมนต์ข้ามปี ในทุกวัดทั่วประเทศแล้ว โดยสำนักพระพุทธศาสนา ใช้ชื่อว่า “สวดมนต์ข้ามปีวิถีพุทธ ร้อยใจไทยด้วยแสงธรรม” ทั้งนี้เป็นการเริ่มต้นทำสิ่งดีๆ รับปีใหม่ 2561 พร้อมเพรียงกัน
นับว่าเป็นนิมิตหมายที่ดี แต่สำหรับปี 2561 นักรณรงค์คงจะต้องทำงานหนักขึ้นอย่างมาก เพราะฝั่งของธุรกิจแอลกอฮอล์ก็ยังคงทำการส่งเสริมการขาย โปรโมทสินค้าน้ำเมา และทำการตลาดมากขึ้น ขณะนี้ ราชาเทกโอเวอร์ แห่งค่ายเบียร์สีเขียว ได้ทำการหว่านเม็ดเงินทุ่มซื้อกิจการต่างๆ และ กว้านแชมป์ เหล้า-เบียร์ ในเอเชียเพื่อเสริมทัพ สินค้ากลุ่มบริษัท “ไทยเบฟ” จากเจ้าพ่อน้ำเมาเมืองไทย คงจะกลายเป็นเจ้าพ่อน้ำเมาแห่งเอเชียในไม่ช้า สำหรับค่ายเบียร์สีเหลืองก็ไม่น้อยหน้ากัน เพราะขณะนี้ กำลังมองหาแทรนด์ใหม่ๆ ซึ่งตลาดเบียร์จะมีเซ็กเมนต์ย่อยอีกจำนวนมากสำหรับตลาดในแต่ละกลุ่มเป้าหมาย จึงเพิ่มเบียร์แบรนด์ใหม่ ๆ มากขึ้น และเป็นกลุ่มคนรุ่นใหม่ ๆ ที่เปิดกว้างกับการทดลองสิ่งที่แปลกแตกต่างไปจากเดิม
แม้ในปีนี้จะมีทั้งข่าวร้าย-ข่าวดีเกิดขึ้น แต่นักรณรงค์ก็ยังคงต้องเดินหน้า เร่งรุดทำงานกันต่อไป เพื่อปกป้องเยาวชน ประเพณี วัฒนธรรม และประเทศชาติสืบต่อไป
ณ. หนูแก้ว
ขอขอบคุณข้อมูล : สำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า (สคล.)
