วันที่ 9 ธันวาคม 2564 เพจสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ โพสต์ข้อความ น้อมถวายความอาลัย สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง วรปุญฺโญ ป.ธ.๙) อดีตผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช อดีตเจ้าอาวาสวัดปากน้ำ พระอารามหลวง อดีตประธานสมัชชามหาคณิสสร อดีตประธานอำนวยการโครงการสร้างความปรองดองสมานฉันท์ โดยให้หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา หมู่บ้านรักษาศีล ๕ มรณภาพด้วยอาการอย่างสงบ วันที่ 9 ธันวาคม 2564 สิริอายุ 96 ปี คณะผู้บริหาร ข้าราชการ และเจ้าหน้าที่ สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ
เปิดประวัติ สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง วรปุญฺโญ) หรือ “สมเด็จช่วง” อดีตเจ้าอาวาสวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร มีนามเดิมว่า ช่วง สุดประเสริฐ เกิดเมื่อวันพุธที่ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2468 ตรงกับวันขึ้น 9 ค่ำ เดือน 10 ปีฉลู ณ บ้านเลขที่ 32 ตำบลราชาเทวะ อำเภอบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ โยมบิดาและโยมมารดา ชื่อนายมิ่ง และนางสำเภา สุดประเสริฐ
เมื่ออายุได้ 14 ปี “สมเด็จช่วง” จึงได้บรรพชา เมื่อวันจันทร์ที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2482 ณ วัดสังฆราชา เขตลาดกระบัง กรุงเทพมหานคร โดยมีพระครูศีลาภิรัต (ทอง) วัดลาดกระบัง กรุงเทพมหานคร เป็นพระอุปัชฌาย์
ต่อมาในปี พ.ศ.2488 ได้อุปสมบท ณ พัทธสีมาวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร โดยมีพระครูบริหารบรมธาตุ (ป่วน เกสโร) วัดนางชี เป็นพระอุปัชฌาย์ พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) เมื่อครั้งดำรงสมณศักดิ์ที่พระครูสมณธรรมสมาทาน เป็นกรรมวาจาจารย์ ได้รับฉายานามว่า “วรปุญฺโญ”
ด้านการศึกษา จบประถมศึกษา จากโรงเรียนประชาบาลวัดสังฆราชา เมื่อบรรพชาเป็นสามเณร และอุปสมบทเป็นพระภิกษุ ได้เรียนปริยัติธรรม และสอบได้ชั้นสูงสุดคือ เปรียญธรรม 9 ประโยค โดยมีเพื่อนร่วมเรียนอีก 5 รูป ที่อาจารย์ น.อ.แย้ม ประพัฒน์ทอง เรียกว่าพระเจ้า 5 พระองค์ ได้แก่ เกี่ยว นิยม พลอย ช้อย ช่วง เพราะเรียนจบ ป.ธ.9 ไล่เลี่ยกัน (เป็นสมเด็จพระราชาคณะ 3 รูป คือ สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว) สมเด็จพระมหาธีราจารย์ (นิยม) สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง)
อย่างไรก็ตาม ที่ผ่านมา “สมเด็จช่วง” มีปฏิปทาและจริยาวัตรงดงาม จึงได้รับมอบหมายให้ทำงานในตำแหน่งสำคัญต่าง ๆ เช่น
พ.ศ. 2508 เป็นเจ้าอาวาสวัดปากน้ำ (พระอารามหลวง)
พ.ศ. 2508-2516 เป็นเจ้าคณะภาค 3 รวม 2 สมัย
พ.ศ. 2537-2558 เป็นเจ้าคณะใหญ่หนเหนือ
พ.ศ. 2548 เป็นคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช
พ.ศ. 2556 เป็นประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช
พ.ศ. 2557-2560 เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช และตำแหน่งสุดท้ายก่อนจะมรณภาพดำรงตำแหน่ง ประธานสมัชชามหาคณิสสร
งานเผยแผ่พระศาสนาในต่างประเทศ
“สมเด็จช่วง” ได้เริ่มสร้างวัดไทยในสหรัฐอเมริกา ตั้งชื่อวัดว่า “วัดมงคลเทพมุนี” เมืองฟิลาเดลเฟีย ประเทศสหรัฐอเมริกา เป็นที่เผยแผ่และปฏิบัติธรรมของชาวไทยและชาวต่างชาติมาถึงปัจจุบัน สิ้นค่าก่อสร้างประมาณ 50 ล้านบาท รวมทั้ง ก่อสร้างวัดไทยแห่งแรกในประเทศญี่ปุ่นตั้งชื่อว่า “วัดปากน้ำญี่ปุ่น” เมืองชิบะ ประเทศญี่ปุ่น เพื่อเป็นที่เผยแผ่และปฏิบัติธรรมของชาวไทยและชาวญี่ปุ่นภายในวัดมีเสนาสนะบริบูรณ์ และได้สร้างอุโบสถสถาปัตยกรรมไทย ประกอบพิธีผูกสีมาฝังลูกนิมิต เมื่อวันที่ 9-10 เมษายน พ.ศ. 2548
นอกจากนี้ ยังได้ริเริ่มก่อสร้างวัดไทยในประเทศนิวซีแลนด์ ตั้งชื่อว่า “วัดปากน้ำนิวซีแลนด์” เมืองทัวรังง่า ประเทศนิวซีแลนด์ เพื่อเป็นที่เผยแผ่ และปฏิบัติธรรมของชาวไทย และชาวนิวซีแลนด์ ปัจจุบันกำลังดำเนินการสร้างอุโบสถ และเสนาสนะ
ด้วยความเป็นพระสงฆ์ที่มีพระสังฆคุณ ในปี พ.ศ. 2499 ได้รับพระราชทานตั้งสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระศรีวิสุทธิโมลี จากนั้นได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ พระราชเวที ตรีปิฎกภูสิต ธรรมบัณฑิต ยติคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
พ.ศ. 2510 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพวรเวที นรสีห์ธรรมานุนายก ตรีปิฎกบัณฑิต มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
พ.ศ. 2516 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมธีรราชมหามุนี ตรีปิฎกโกศล วิมลคัมภีรญาณ วิศาลปริยัติกิจ มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
พ.ศ. 2530 ได้รับพระราชทานสถาปนาสมณศักดิ์ขึ้นเป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองที่ พระธรรมปัญญาบดี ศรีวิสุทธิคุณ สุนทรวรนายก ดิลกธรรมนุสิฐ ตรีปิฎกบัณฑิต มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
พ.ศ. 2538 ได้รับพระราชทานสถาปนาสมณศักดิ์ขึ้นเป็นสมเด็จพระราชาคณะที่ สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ ไพศาลหิตานุหิตวิธาน ปฏิภาณสุธรรมภาณี ศรีสังฆโสภณ วิมลศีลาจารย์นิวิฐ ตรีปิฏกบัณฑิต มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี อรัญวาสี
การดำรงตำแหน่งผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช “สมเด็จช่วง” ได้เริ่มดำรงตำแหน่งเมื่อปี 2556 หลังจากที่ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สิ้นพระชนม์ จนถึงปี 2560 ตำแหน่งผู้ปฎิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช ได้สิ้นสุดลง เมื่อสมเด็จพระมหามุนีวงศ์ (อัมพร อมฺพโร) ได้รับการสถาปนาเป็นสมเด็จพระสังฆราช จนถึงปัจจุบัน
วันที่ 9 ธ.ค.2564 “สมเด็จช่วง” มรณภาพลงด้วยอาการสงบ สิริอายุ 96 ปี 76 พรรษา ซึ่งนับเป็นการสูญเสีย “พระมหาเถระ” ในวงการพระพุทธศาสนาของประเทศไทย
ประวัติ “สมเด็จช่วง” Cr. กลุ่มวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ (พระอารามหลวง)
